Իրանական բաղ (այգի).
Այս կանայք ստեղծել են այս այգիները, որպեսզի ապահովեն սննդի մշտական հասանելիությունը առողջ և հարմարավետ միջավայրում, ինչպես նաև արձագանքեն հղիության ընթացքում բնակավայրի վրա հույս դնելու անհրաժեշտությանը: Այս ստեղծագործության մեկ այլ նպատակն էր խրախուսել քոչվոր տղամարդկանց, որոնք անընդհատ փնտրում էին անառիկ որսավայրեր, նվիրվել գյուղատնտեսությանը և անասնապահությանը: Հետագայում սրանք բաղ նրանք ստանձնել են նաև դեկորատիվ և էսթետիկ գործառույթ։
Տարբեր հնագիտական ապացույցների համաձայն՝ հնագույն մոդելը չահար բաղ այն գտնվել է Փասարգադում և ներկայացնում է Կյուրոս Մեծի ժամանակաշրջանի նորամուծություններից մեկը։
Ինչպես ասում է Արթուր Պոպը. «Յուրաքանչյուր իրանցու մտքի անկյունում կա այգի»: Իրանական հին առասպելներում նոճը ամենասուրբն էր ծառերից: Ասում են, որ Զրադաշտն իր ձեռքով երկու նոճի է տնկել Քաշմարում, որոնք այժմ ասում են, որ երեք հազար տարեկան են։ Նույնիսկ Աքեմենյան արքաները հպարտություն էին համարում մերկ ձեռքերով կիպարիսներ տնկելը։ Հետագայում իսլամական միստիցիզմում հենց չինին է համարվում սուրբ։ Սրա տերեւները, ընդ որում, կհամեմատեն ձեռքերի հետ։ Նմանապես, կանաչ գույնը մահմեդականների կողմից համարվում է բուսականության ծաղկման և բնության վերականգնվող գույն:
Il բաղ իրանցիների համար դա սուրբ միջավայր է, դրախտի կերպարանափոխությունը, որի խորհրդանշական և միստիկ իմաստը համարժեք է բուն կյանքի իմաստին, մարդու վերջնական նպատակին, նախագոյությանը, հավերժությանը, երկնային աշխարհի երկրային դրսևորմանը:
I չահար թաղ EI չահար բաղ Իրանցիները չորս տարածությունների բաժանվածությամբ կրկնվում են իրանական ճարտարապետության մեջ և հիմնված են հին իրանցիներին բնորոշ չորս անկյունների բաժանված աշխարհի պատկերացման վրա։
I բաղ Իրանցիները կառուցվել են տարբեր տեսակի բուսականությամբ, հիմնականում հարթավայրերում, բլուրների լանջերին կամ լճակների շուրջ։ Այս փուլի վերջում շենքեր կառուցվեցին այս միջավայրում:
Յուրաքանչյուր տարածություն մուտք գործելու համար անհրաժեշտ էր անցնել մյուս վայրերով. այս ամենը արտացոլելու համար շարունակականության և հիերարխիայի հասկացությունները՝ կապված աշխարհի և իրանցիների հոգևոր ու սոցիալական համակարգերի մասին մտորումների հետ:
Ա–ի հիմնական կառուցվածքը բաղ Իրանն իր մեջ ներառում է նախասրահ և բացօթյա շատրվան, որոնք. Գավթի և հիմնական առանցքի անցնելուց հետո (մասիր-է չահար բաղ), հասնում ես գլխավոր շենք։
Այս բաղԿախված շրջակա միջավայրից, բուսականությունից և գործառույթից, բաժանվում է. bāgh-e miveh (մրգատու այգի), bāgh-e tafarrojgāh (հանգստի այգի), խանե բաղ (այգի, որի ներսում տուն կա), bāgh-e sokunatgāhi-hokumati (այգին օգտագործվում է ինչպես բնակելի, այնպես էլ պետական գործունեության համար), bāgh-e hokumati (այգի, որն օգտագործվում է կառավարության գործունեության համար) էլ բաղ մազար (դամբարանները պարունակող այգի):
I բաղ իսկ իրանական մյուս արվեստները խորապես փոխկապակցված են միմյանց հետ, այն աստիճան, որ այգիներ, ծաղիկներ և բույսեր օգտագործող փոխաբերություններն ու նմանությունները հատուկ տեղ են գրավում իրանական պոեզիայում:
Il բաղ այն հաճախ հանդիպում է մանրանկարչության մեջ և իրանական գորգերի վրա: Առաջին իսկ գորգերից մեկը, որը պատկերում է ա բաղ էր Ֆարշ-է Բահարեստան, հյուսված – Կոսրո II-ի պատվերով – մետաքսով, ոսկով և արծաթով և զարդարված թանկարժեք քարերով, որոնք գերիշխում էին Թաք-ի Կիսրա հսկայական սրահում։
Մի քանի նշանավոր օրինակներ բաղ Իրանցիներն են. Բաղ-էրամ, Ջահան Նամա, Bāgh-e Nārenjestān-e Qavām Շիրազում; Չահար բաղ, Բաղ-է Հեշտ Բեհեշթ (այգիներից մի քանիսը թվագրվում են Սեֆյանների ժամանակաշրջանին) ա Էսպահան; Բաղ-է Էլգոլի Թավրիզում; Բաղ-է Ֆին Քաշանում; Բաղ-է Շահզադե Մահանում (Կերման); Բաղ-է Դովլաթաբադ Յազդում; Բաղ-է Գոլշան Տաբասում։
